اثرات آنتی اکسیدانی عصاره الکلی مرزنجوش بر روی پارامترهای کنتیکی، میکروسکوپیکی و اکسیداتیوی اسپرم های گاو نر هلشتاین

گیاه مرزنجوش دارای سطوح بالایی از ترکیبات فنولی نظیر اسید گالیک و فنل­هایی نظیر اسید رزمارینیک و کوئرسیتین است. هدف از مطالعه حاضر بررسی اثرات عصاره مرزنجوش به عنوان آنتی­اکسیدان طبیعی، بر روی کیفیت منی منجمد-یخ­گشایی شده گاو نر هلشتاین بود. اسپرم­گیری دو بار در هفته، به مدت دو ماه و از سه گاو نر هلشتاین (6-5 ساله با میانگین وزنی 800 کیلوگرم) انجام گرفت. عصاره اتانولی مرزنجوش در مقادیر 20، 16، 12، 8، 4، 2 میلی­لیتر در دسی­لیتر رقیق­کننده به­رقیق کننده بر پایه سیترات-زرده تخم مرغ افزوده شد. بعد از یخ­گشایی نمونه­های منی، پارامترهای تحرکی اسپرم، زنده­مانی و یکپارچگی غشاء به ترتیب توسط سیستم کاسا، رنگ آمیزی ائوزین-نیگروزین و تست التهاب هیپواسمتیک مورد ارزیابی قرار گرفتند. همچنین مقادیر مالون دی آلدهاید و فعالیت سوپراکسید دیسموتاز و کاتالاز اندازه­گیری شدند. نتایج بیانگر بالا بودن درصد تحرک (98/7±34/72) در نمونه دریافت کننده 4 میلی­لیتر در دسی­لیتر عصاره مرزنجوش بود (05/0>p). افزودن 2 و 4 میلی­لیتر در دسی­لیتر عصاره مرزنجوش باعث بهبود معنی­دار میزان تحرک، یکپارچگی غشاء پلاسمایی اسپرم­ها بعد از فرآیند انجماد-یخ­گشایی نسبت به گروه شاهد شد. افزودن 4 میلی­لیتر در دسی­لیتر عصاره مرزنجوش باعث کاهش غلظت مالون دی آلدهاید نسبت به گروه شاهد شد (05/0>p). میزان فعالیت سوپراکسید دیسموتاز و کاتالاز در نمونه­های دریافت کننده 8 و 4 میلی­لیتر در دسی­لیتر عصاره مرزنجوش به طور معنی­داری افزایش یافت (به ترتیب 18/0±86/1 و 28/0±92/1 واحد بر میلی­گرم پروتئین؛ 13/0±54/4 و 28/0±28/4 واحد بر میلی­گرم پروتئین) (05/0>p). میزان فعالیت سوپراکسید دیسموتاز و کاتالاز به طور معنی­داری در نمونه­های دریافت کننده 4 و 8 میلی­لیتر در دسی­لیتر عصاره مرزنجوش افزایش یافت (05/0>p). به طور کلی، افزودن 2 و 4 میلی­لیتر در دسی­لیتر عصاره مرزنجوش به رقیق­کننده منی باعث بهبود کیفیت منی بعد از انجماد-یخ­گشایی ­شد که ممکن است به دلیل افزایش فعالیت آنزیم­های آنتی­اکسیدانی و کاهش پراکسیداسیون لیپیدی باشد.